جهاد تبیین؛ ضرورت ها و شرایط

جهاد تبیین؛ ضرورت ها و شرایط

حجت الاسلام علیرضا پناهیان
به همت موسسه سخن سدید
گردآوری: زینب زرمسلک

 جلسه اول
چند نکته:
 می‌ترسم کسانی که در جهاد تبیین مشارکت نمی‌کنند جزو خاذلین قرار بگیرند.
 دین با حکومت و دولت باقی نمی‌ماند؛ اگرچه دولت رسول‌خدا (ص) و حکومت عدل علی(ع) باشد!
 دین با زبان همۀ مؤمنین باقی می‌ماند؛ وقتی حرف دین بر زبان همه جاری شد، دین باقی می‌ماند.
 چرا با این‌همه طرفدار انقلاب، حزب‌اللهی‌ها فکر می‌کنند وضع دارد خراب‌تر می‌شود؟ چون انقلابی‌ها ساکتند لذا کمتر به‌نظر می‌رسند!
 با این‌همه آدم خوب و فهمیده در جامعۀ ما، فضای مجازی باید محلّ تهدید دشمن باشد نه ما!
 طبق آیۀ قرآن، وقتی ولیّ امر جامعه یک «امر جامع» را مطرح کرد باید برنامۀ زندگی ما بر اساس آن تغییر کند.
 خیلی‌ها برنامۀ زندگی‌شان را تغییر نداده‌اند تا به امر جامع «جهاد تبیین» برسند.
 با پاسخ دادن به یک شبهه می‌توانی نامت را جزو مجاهدین ثبت کنی؛ مثل عمّار!

 جلسه دوم

وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ. سوره نحل؛۴۴
 اصلاً چرا تبیین لازم است؟ چون مسیر هدایت، پیچیدگی دارد.
 پیچیده‌ترین بخشی که نیاز به تبیین دارد، عرصۀ سیاسی است که محلّ مظلومیت اولیاء خداست.
 دین‌داری یعنی حلّ معما؛ بدون تفکر و صرفاً با یادگیری عقاید و احکام، پیچیدگی دین مشخص نمی‌شود.
 بعد از تبیینِ دین «تفکر و تعقل و تدبر» لازم است؛ حضور رسول خدا ص جای تبیین را نمی گیرد. حتی تبیین پیامبر(ص) هم جای تفکرِ مردم را نمی‌گیرد.
 دشمنانِ ما از پیچیدگی‌ و ابهامی که در تطبیق‌ِ دین بر جزئیات زندگی هست، سوءاستفاده می‌کنند. پیچیدگی در قرآن هم آمده: آیات محکم و متشابه.
 یک تاکتیکِ خوب ضدّ عملیات روانی دشمن، توضیح این روایت است: «خدا از چیزهایی امتحان می‌گیرد که مردم بخشی‌ از آن را نمی‌دانند». "یختبرون بما یجعلون اصلح".
 خطبه قاصعه(طولانی ترین خطبه نهج البلاغه)، امیرالمومنین علی علیه السلام.
 بی خبری، جزئی از امتحانات الهی است.
لیس العاقل من یعرف الخیر من الشر(تشخیص خیر از شر کار عالم است)، و لکن العاقل من یعرف خیر الشرین.
چرا هیچ کس نمی گوید برای آموزش دین دقیقا باید از کجا شروع کنیم؟ آدم ها با هم متفاوت هستند، جواب واضحی نیست.
در زندگی اجتماعی، پیچیده تر است. و بسیار پیچیده تر در عرصه سیاسی، دلیل مظلومیت اهل بیت همین مساله است. به همین دلیل به تبیین نیاز داریم.
ارزش تبلیغ و تبیین:
و من احیاها کأن أحيا الناس جميعا.

 جلسه سوم

 انسان موجود پیچیده ای است؛ برای موفقیت در جهاد تبیین، لازم است انسان را بشناسیم.
 همه ما مصرف کننده کالای تبلیغات ( اخبار و اطلاعات) هستیم.
 فلینظر الانسان الی طعامه
طعام مغز: آنچه می بینیم و می شنویم علاوه بر خوراک
 چرا جهاد تبیین لازم می‌شود؟ یک دلیلش توجیه‌گری و مکر انسان است؛ برای بیان حق. جهاد لازم است تا راه توجیه و فرار از پذیرش حق را ببندد. چون دین نیاز به فرقان، بصیرت و حکمت دارد.
 در مقام تشخیص مصداق و تکلیف هر شخصی خودش مسئول است. بنابراین نیاز به تبیین است.
 انتظارات خداوند از آدم ها متفاوت است بنابراین قیاس خویش با دیگران، چه بهتر یا بدتر اشتباه است.
 خود قرآن حاوی آیات محکم ( واضح و صریح) و آیات متشابه ( نیازمند تبیین و تفسیر) است.
اولین عالم شهید انقلاب اسلامی، شیخ فضل الله نوری به محض تصویب مشروطه در ایران پیش از شهادت فرمودند: عمامه ها و حجاب از سر برداشته خواهد شد.
امیرالمومنین علی علیه السلام: امام جامعه دینی (بعث بالتعریض لا بالتصریح) به اشاره نه به صراحت مبعوث شده است.
امام علی: رسول خدا کسی را جانشین خود ساخت که "مکیث القول" است، با درنگ و غیر صریح سخن می گوید.
o زمان ما، شب عاشوراست، خودمان باید تشخیص دهیم که باید بمانیم. بصیرت، تبیین نیاز دارد.
در روایات هر کسی باید یک روز در هفته به مطالعه و تبیین مسائل دین بپردازد و در جمع اهل ایمان قرار گیرد.
دشمنان دین از پیچیدگی دین نهایت سوء استفاده را می کنند.
دلیل دوم لزوم تبیین: انسان و جامعه انسانی پیچیده اند.
 طبق آیه قرآن؛ انسان اهل جدل است و از پذیرش حق، فرار می‌کند؛ این موجب می‌شود انرژی بیشتری برای تبیین گذاشته شود.
 آیه ۵۴ سوره کهف: وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَٰذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ ۚ وَكَانَ الْإِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا. (ذهن دلیل تراش)
 ناراحتی روحی انسان و عدم صفای باطنش موجب می‌شود در برابر پذیرش حق، مقاومت کند.
برای تبلیغ دین، روانشناسی لازم است.
o آیه ۱۴ سوره قیامة: بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ
o سوره شمس، آیه ۱۰: و قد خاب من دساها ( آیت الله جوادی املی: توجیه شرعی یا عرفی کار و عمل، عیب را پوشاندن)
بزرگ جهادگر تبیین حضرت زهرا (در مورد جامعه): معاشر الناس المسرعة إلى القيل الباطل
 تولید سخن باطل زحمتی ندارد، زود هم منتشر می‌شود، این رساندن حرف حق است که زحمت و جهاد لازم دارد.

 جلسه چهارم

 قیام زنان برای جهاد تبیین، مؤثرتر از قیام مردان است.
 اگر جهاد تبیین واجب فوری و عینی است بر زنان هم مثل مردان واجب است.
 در سه مقطع حساس که دست سه امام بسته بود، سه زن برای دفاع از دین قیام کردند. وقتی عرصه بر امام تنگ می شود عَلَم بر دوش زنان نهاده می شود. در زمان ۳ علی (امام علی ع، امام سجاد ع، امام رضا ع) ۳ زن ( حضرت زهرا، حضرت زینب و حضرت معصومه علیهما سلام) عهده دار تبیین و قیام می شوند. در جهاد تبیین ممکن است زنان بتوانند در جامعه کارهایی انجام بدهند که از دست مردان برنمی‌آید. قیام زنان علیه باطل یقیناً مؤثرتر از قیام مردان است و اثر اجتماعی آن هم بالاتر است. اگر حضرت معصومه مانند حضرت زینب زمان برای تبیین داشتند، دودمان بنی العباس برچیده میشد چون به هر حال خود را محب اهل بیت نشان می دادند.
 اگر جهاد تبیین واجب فوری و عینی است، بر اساس اینکه زنان در تبیین موثرتر هستند این امر بر ایشان واجب تر است.
 در آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر توصیه به کار جمعی و به فرمایش امام خمینی اتحاد کلمه، شده است.
 آفرین به مادرانی که در رژۀ فرهنگی و جشن معنوی «سلام فرمانده» به‌خاطر امام‌زمان(ع) فرزندان خود را به میدان آوردند.
 جهاد تبیین مقدمۀ قیام‌های بعدی است که ان‌شاءالله در پیش خواهیم داشت.
 الگویی برای جهاد تبیین برای بانوان: قیام و جهاد ۴۰ روزه ی حضرت زهرا سلام الله علیها.

جایگاه حضرت معصومه سلام الله علیها
 امام صادق ع: حرم خدا، مکه، حرم رسول خدا، مدینه است و حرم ما اهل بیت در قم (حرم حضرت معصومه علیها السلام) است. این بانو قدرت شفاعت تمام شیعیان ما را دارند.
 قم در آخر الزمان محل نشر معارف دینی به سراسر دنیا قرار می گیرد. و تا ظهور مهدی موعود همین طور خواهد بود.
 امام رضا ع: ثواب زیارت حضرت معصومه علیها السلام بهشت است.
 آیت الله بهجت بعد از مرمت گنبد حرم حضرت معصومه سلام الله در مرقومه خود فرمودند:
ذَلِکَ وَمَن یُعَظِّمْ شَعَئِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ‏. حج، ۳۲.

 جلسه پنجم

 چرا تبیین لازم است؟ چون شیطان و دشمنان ما دائماً مشغول عملیات روانی علیه ما هستند. دو نفر از افراد ابلیس در جنگ با هر یک از ما هستند.
 اثر وسوسۀ شیطان و تبلیغات منفی دشمن این است که آدم‌‌ها ناامید و ناسپاس می‌شوند. مهم‌ترین کار ابلیس علیه انسان دشمنی و «عملیات روانی» است و انسان در مقابل، نیاز به تبیین و روشنگری دارد.
 محور عملیات روانی دشمنان علیه ما «تمسخر، سرزنش و ترساندن» است.
 چرا لازم می‌شود ما به تبیین، تبلیغات و دفاع از دین در جامعه بپردازیم؟ چرا لازم است مدام روشنگری کنیم؟ این‌همه ابهام از کجا ایجاد می‌شود؟
 در جلسات قبل دو دلیل از قرآن برای لزوم جهاد تبیین بیان شد. دلیل سومی که مکرراً در قرآن بیان شده، این است که خداوند قبل از اینکه ما را بیافریند دشمن ما یعنی شیطان را آفرید و انسان در متن یک درگیری و دشمنی آفریده شد.
 دشمن انسان را از کودکی به او معرفی نکنیم مصداق یکتمون ما انزل الله می شویم.
 ابلیس ۳ اسلحه دارد: مثل خون در رگ های ما است، در سینه وسوسه میکند، ۲ تن از افراد خود را بر هر یک از ما مسلط ساخته.
 غیر از ابلیس، منافقین و کفار هم دشمن ما هستند. کفار به دلیل حسادت تا از دین خود دست برنداریم، از ما دست بر نمی دارند.
 یجاهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومة لائم: حضرت رسول فرمودند این آیه مربوط به یاران جناب سلمان در آخرالزمان است.
 در تست های روانشناسی مشخص شده اکثر آدم ها ضعیف هستند.
امام صادق ع: إنَّ مَعَ نباش، هر کاری دیگران کردند تو نکن.
دشمن درونی: ابلیس
دشمن بیرونی: کفار و منافقین+ برخی مومنین که منفی نگر هستند و سرزنش می کنند و آدم را دچار عدم استقلال فکری می کنند.
 بعد از ظهور قدرت هر مومن ۴۰ برابر می شود.
 منفی گویی و نق زدن و دیگران را از مشکل یا بیماری خود خبر کردن، مذموم است و وضعیت را بدتر میکند.
داستان قوم سباء: هل نجازی الا الکفور: فقط ناسپاس ها مجازات می شوند.
ابلیس می گوید از ۶ طرف انسان را محاصره می کنم تا شکرگزار نباشد.
حدیث معراج: بسیاری از زنان به دلیل حرف منفی و ناسپاسی به همسر خود در دورخ هستند.

 جلسه ششم

 ضرورت آخرالزمانی برای جهاد تبیین چیست؟
اختلاف شدید بین شیعیان در آستانه ظهور، ناشی از برداشت‌های متفاوت از دین است.
در روایات آمده: شیعیان یکدیگر را تکذیب می کنند و آب دهان به سمت یکدیگر می اندازند، مساجد با یکدیگر اختلاف پیدا می کنند. ابان بن تغلب از امام صادق ع: همانطور که مار در لانه پنهان می شود، علم در آخر الزمان مخفی می ماند و شیعیان جاهلانه تنازع می کنند.
 در آخرالزمان اطلاعات دینی بین مردم گسترش می‌یابد، لذا برداشت‌های غلط و تحریف مفاهیم دینی هم رخ می‌دهد. اطلاعات ما از دین جامع نیست بنابراین برداشت ها متفاوت و گاهی نادرست است. برای اینکه برداشت دینی صحیحی داشته باشیم نیاز به تببین داریم. یکی از علت‌های اختلاف بین شیعیان، دعوا بر سرِ اولویت‌هاست.
روایت داریم که ریشه اختلاف نزد علما است.
o آموزش صحیح: اول آموزش انسان شناسی و نیاز به ایمان بعد آموزش اصول عقاید.
 در جلسات قبل، سه ضرورت را برای جهاد تبیین بیان شد؛ یکی اینکه دین عمیق است و نیاز به تبیین دارد، دوم اینکه انسان موجود پیچیده‌ای است و برای فرار از فرمان خدا بهانه و توجیه می‌آورد، لذا باید مدام تبیین کرد تا راه فرار نفس، بسته شود، سوم اینکه شیطان و دشمنان هم مدام مشغول عملیات روانی، اغواگری و شبهه‌افکنی هستند.
 ضرورت چهارم برای جهاد تبیین، یک ضرورت آخرالزمانی است و بیشتر مربوط به زمان خودمان است. اگر به این ضرورت که در روایات هم اشاره شده حواس‌مان نباشد، خودمان و جامعه‌مان صدمه خواهیم خورد.
 یکی از دعواهای آخر الزمان، دعوا بر سر اولویت هاست.
 امام علی ع را با استناد به آیات قرآن تکفیر کردند و به شهادت رساندند.
 هر عالم دینی اگر دشمن یا مخالفی نداشته باشد، یعنی کاملا درست عمل نمی کند.
 کَلِّم الناس علی قدر عقولهم: تحمیل دین و علایق دینی به دیگران، مشکل ساز است.
 سوره ابراهیم،۴: و ما ارسلنا من رسول الا بلسانِ قَومِه لیبینَ لَهُم. باید به زبان مخاطب تبیین کرد.
 امام سجاد ع: حق شنونده آن است که با زبانی با او صحبت کنی که عقلش طاقت دارد.
 امام صادق ع: پیامبر هیچگاه به عمق عقل و علم خود با مخاطب خود صحبت نکرد. رسول خدا فرمودند باید به اندازه عقل مردم با آنها صحبت کنیم.
 امام رضا ع به یونس بن عبدالرحمن: وقتی امام از تو راضی است پس به بدگویی دیگران اعتنا نکن. طوری با مردم صحبت کن که قدرت فهم و درک آنرا دارند.
 امام صادق ع: ایمان ۱۰ مرتبه است، اگر کسی دو سهم از ایمان دارد باید با کسی که یک سهم ایمان دارد به اندازه خود او صحبت کند و چیزی بر او تحمیل نکند.
 ابتدا باید در مورد اشتراک ها صحبت کرد.

 جلسه هفتم

 فرصت‌ها برای ابلاغ دین و تحول در جامعه بیشتر از تهدیدهاست. امروز ضروت جهاد تبیین به‌خاطر فرصت‌های فراوانی است که وجود دارد. یکی از فرصت‌ها این است که امروز اقبال مردم به معنویت بیش از گذشته است.
 امام خامنه ای بیش از آنچه نگران تهدید‌ها باشند، نگران از دست‌دادن فرصت‌ها هستند. چون امروزه فرصت ها برای ابلاغ دین بیشتر از گذشته است.
 چه ضرورت‌هایی امروز موجب می‌شود که ما به صورت مضاعف به تبیین نگاه کنیم؟ جهاد تبیین بر ما واجب شده است لذا باید دلایل و ضرورت‌های آن فهمیده شود. خود فهمیده شدن این دلایل می‌تواند راه ما را برای جهاد تبیین باز کند. یکی از دلایل این است که امروز اقبال مردم به معنویت در ایران، منطقه و جهان بیش از هر زمان دیگری است. در طول تاریخ هیچ‌وقت این‌قدر عطش و گرایش به معنویت وجود نداشته است. از دلایل دیگر: امکان انتقال سریع تجربه و حقایق، رشد عقلی بر اثر مراجعه به تاریخ.
 امروزه صحبت از افیون بودن دین نیست، صحبت از این است که کدام دین بهتر است. آمار شبهه ها کاهش یافته است. این که تمام جهان هنوز مسلمان نشده از بی عرضگی ماست.
 چرا جهاد تبیین ضرورت دارد؟ چون امروزه با کمترین تبیین، بیشترین سود و نتیجه حاصل می‌شود. نه فقط در ایران، بلکه در منطقه و جهان. ما اگر کار رسانه‌ای تولید کنیم دشمن از ما عاجز خواهد شد. به عنوان نمونه سلام فرمانده را ببینید چه کار انجام داد؟ یک کار دقیق اما ساده و مردمی انجام شد و نتایج خوبی داشت. ما نباید فرصت‌هایمان را از دست بدهیم.
 رفتار منفعلانه امروزه مثل پاسخگویی به شبهات راهکار اصلی نیست. دهکده جهانی پدید آمده و زمان صحبت از بهترین راه و روش است. مردم از هواپرستی خسته شده اند. مبارزه با هوای نفس عامل موفقیت است.
 زمانی امام زمان عج ظهور می کنند که خلاء تئوریک پدید آمده باشد. اینکه برای همه ثابت می شود راهی جز معنویت و عقلانیت نیست.
 هر جا بی دینی دیدیم دلیل آن عدم یا نقض در تبیین است.
 شهید حاج قاسم سلیمانی: در تهدیدها فرصت هایی بیشتر نهفته است.
 امام خمینی ره: مردم زمان ما بهتر از مردم زمان حضرت رسول ص هستند.

 جلسه هشتم

یکی دیگر از دلایل ضرورت تبیین
مظلومیت اولیاء خدا تصادفی نیست؛ هرکسی درست دین‌داری کند، مظلوم واقع می‌شود. در برنامه دین به اضافه امتحانات الهی، انسان دین دار مجبور است گاهی از منفعت و حق خود چشم پوشی کند.
o دلایل مظلوم واقع شدن انسان
۱. کاملا شخصی و معنوی: کاری که مخلصانه انجام می شود و باید مخفی بماند. بنابراین انسان از امتیازاتی محروم می ماند.
۲. آدم های بدی که در جامعه هستند ولی به خاطر دینداری گاهی غیبت ایشان را نمی کنیم یا آبروی آنها را نمی بریم و تحمل می کنیم.
۳. ارتباط با برادران دینی: عیب و اشتباه برادر دینی را به خود نسبت بده و خوبی خود را به او.
۴. مصالح اجتماعی: هیچگاه این مصالح نباید فدای مصالح فردی شود. امام علی ع: بر خود واجب کردم که هیچ چیز را از شما مخفی نکنم، مگر در امور جنگ.
 وقتی به‌خاطر اجرای دین و عقلانیت در ادارۀ جامعه، مظلومیت قطعی است؛ پس تبیین هم لازم است.
 برنامۀ دین طوری است که آدم برای دین‌داری باید از برخی حقوق خودش صرف نظر کند.
 هیچ‌یک از اولیاء خدا به همۀ حق‌شان نرسیدند و در این میان امیرالمؤمنین(ع) مظلوم‌ترین است.
 رهبر جامعه نمی‌تواند همه‌چیز را شفاف توضیح بدهد و همین باعث مظلومیتش می‌شود. مظلومیت شهید بهشتی به‌خاطر این بود که امام نمی‌توانست همه‌چیز را علیه بنی‌صدر به مردم بگوید.
 چرا برخی افراد حق‌طلب یا عدالت‌طلب، منحرف می‌شوند؟ چون حاضر نیستند از حق‌شان چشم‌پوشی کنند؛ مثل زبیر با وجود آنکه با طلحه به خاطر دفاع از امام علی ع ۲۵ سال غربت تحمل کردند، اما در دوران امامت امام علی علیه السلام از حق خود نگذشتند. در زمان حضرت رسول (ص) هم زبیر به توجه پیامبر نسبت به حضرت علی معترض بود.
 نامه ۲۸ نهج البلاغه امام علی در مورد ماجرای بیعت و کوچه خطاب به معاویه: گفتی که علی مانند شتری که می کِشند افسار به گردنش انداختند تا بیعت کند. چه اشکالی دارد که یک مسلمان مظلوم واقع شود مادامی که به راه و دین خود شک نکند. با این حرف خودت مفتضح شدی و این مدح من است.
 امام موسی بن جعفر ع خطاب به هارون: دائما ما اهل بیت مورد ظلم واقع شده ایم.

 جلسه نهم

لزوم استمرار آموختن و به روز بودن: یک وجه‌جهاد تبیین، برای خودِ دین‌داران و مذهبی‌ها است.
خیلی از بچه حزب‌اللهی‌ها فکر می‌کنند دیگر ملّا شده‌اند! حتی ما طلبه‌ها اگر فکر کنیم نیاز به آموزش نداریم، اولِ فاجعه است. مذهبی‌ها و انقلابی‌ها نیاز فراوان به استمرار آموختن دارند اما بین آنها نوعی استغنا دیده می‌شود. به سادگی به عمق دانش دین نمی توان رسید.
 رسول‌خدا(ص): اُف بر هر مسلمانی که هر هفته یک روز را به یادگیری دین و تفقه در دین اختصاص ندهد. اگر دیدید انسان متدینی خود را بی نیاز از مطالعه مستمر دید، مورد نکوهش حضرت رسول (ص) است. دین بسیار ژرف و عمیق است، ما همه نیاز به تواضع علمی و اعتراف به جهل خود داریم. بخشی از ریاضت و تهذیب نفس انسان با آموختن است.
 جهاد تبیین اولاً برای همین بچه‌‌های مذهبی‌ لازم است که می‌خواهند برای دیگران جهاد تبیین انجام بدهند.
 بعد از نماز جماعت، با هم گفتگو کنید، هیچ نیروی مذهبی و متدیّنی، مستغنی از مباحثه نیست. اهل بیت برای گفتگوی شیعیان با هم، دعا می کنند.
 غیر از قرآن و روایات، بیانات رهبری، یک متن عالی برای مباحثه است و راهی برای یادگیری فقه اداره جامعه.
 عاجزانه‌ از علمای مساجد می‌خواهم که بحث‌ها را اختصاصی کنند؛ یک‌روز برای نوجوان‌ها، یک‌روز برای خانم‌ها و... .
 برای تعلیم جلسات هفتگی خانگی بگذاریم. امام زمان عج وقتی تشریف می آورند، گویی دین جدید آورده اند. از فرط عدم مطالعه و یادگیری سطحی مردم.
 امام صادق و امام باقر علیهما سلام: اگر جوانی از شیعه ببینم که در دین تفقه نمی کند او را ادب می کنم.
 حجاب مساله اعتقادی نیست، مساله اجتماعی است. یک امر ارشادی است که حتی عقل می تواند به آن حکم کند.
 انگیزه کسب علم روزافزون: به دنبال آموختن حرف تازه باشید. روزی اگر این نیاز را نداشته باشیم= روز فوت ماست. بر او نمرده به فتوای من نماز کنید...
دعای ابوحمزه: خدایا دیدی از مجالس علم و علما دور شدم دیگر مرا یاری نمی کنی؟

 جلسه دهم

اگر سخنوری بلد نباشید چطور می‌خواهید از دین‌تان دفاع کنید؟ اکثر دیپلمه‌های ما بلد نیستند سخنرانی کنند و این یک نقص است. وقتی نمی دانیم چطور حرفی را بزنیم این حرف موجب تولید علم در ما و محیط نمی شود.
 مؤمن غریزتاً دلسوز دیگران است لذا وقتی حق را فهمید، باید آن را به دیگران بگوید. یکی از طعنه های مامون به امام رضا علیه السلام: شیعیان شما به راحتی هر چه می دانند را می گویند و ساکت نمی نشینند. امام رضا علیه السلام در پاسخ فرمودند: به خاطر شدت محبت آنهاست که نمی توانند حق را نگویند.
یکی از علائم و مراتب تشیع، شیعه‌گری با زبان است. ضرورت های جهاد تبیین را هم کنار بگذاریم، یک مومن نمی تواند بی تفاوت و ساکت باشد. در روایات فرموده‌اند که شیعیان به قلب و زبان و عمل، اهل‌بیت(ع) را دوست دارند. یکی از اعمال ما همین گفتگو کردن با دیگران و سخن‌گفتن از حق است. ندانیم چطور با زبان از دین دفاع کنیم، از خاذلین می شویم.
 یکی از نقایص مهمّ آموزش و پرورش ‌ما این است که به‌قدر کافی سخنوری به دانش‌آموزان تعلیم نمی‌دهد. نمی دانیم چطور از حق دفاع کنیم.
 در مسجد، به بچه‌ها و جوان‌ها نوبت بدهید تا چند دقیقه صحبت کنند؛ بگذارید نطق آنها در دفاع از حق باز بشود.
 امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: غریزۀ مؤمن نصیحت است «الْمُؤْمِنُ غَرِيزَتُهُ النُّصْحُ » نصیحت یعنی دلسوزی و خیرخواهی؛ یک وجه‌ دلسوزی، در تبلیغ و تبیین حق است. مؤمن غریزتاً نمی‌تواند جلوی خودش را بگیرد و ساکت بنشیند؛ وقتی حق را بفهمد می‌خواهد آن را انتقال بدهد و حقایق را به دیگران بگوید. حتی باید به مؤمنین گفت «صبر کنید؛ هر چیزی را نگویید، زبان‌تان را در جایی به‌کار بگیرید که مطمئن هستید بهترین تأثیر را دارد...»
 سخنوری یکی از شرایط خوب مدیریت کردن است.
 سخنوری انواعی دارد: مذاکره، مناظره، مجادله، حکایت، روایت. عقل آدمی را ادبیات بیشتر از ریاضیات بالا می برد. آیت الله بروجردی به کل گلستان سعدی حاشیه زده بودند. امام علی علیه السلام: نحنُ أمَراءُ الکلام؛ امیران کلام. متاسفانه اکثر کسانی که فارسی می دانند، شاعر نیستند چون شعر حکمت می خواهد.
 در زمان امام علی ع دو نفر را عقرب نیش زد. به هریک از ایشان فرمودند: یکی از شما مذمت سلمان را شنید اما از او دفاع نکرد. دیگری، پیش یکی از دشمنان ما بودی، قنبر وارد شد او را احترام کردی، دشمن ما از حرص و حسادت خود قنبر را شکنجه کرد، کار نابجایی کردی.
 افرادی که در برابر ظلم و دفاع از حق سکوت می کنند: یکتمون ما انزل الله .... خداوند و لعنت کنندگان آنها را لعنت می کنند.
 معامله عزت با خدا بهترین نوع معامله است. وقتی خداوند بخواهد به کسی عزت دهد کسی نمی تواند مانع شود. لا یخافونَ لومةَ لائِم.
o برای دعوت به دین
۱. ایجاد احساس نیاز به خدا
۲. ایجاد و اثبات احساس نیاز به دین
۳. صحبت از لزوم قیامت
کفار تا دیگران را کافر نکنند دست برنمی دارند به خاطر حسادتشان.
o دلایل دوست نداشتن نصیحت کنندگان:
۱. با وجود عملکرد و بیان درست نصیحت کننده از او بیزاند: بی تفاوت باشید، عزت به دست خداوند است.
۲. رفتار ناپسند ما: عذرخواهی کنیم.
۳. بیان بد و نامناسب ما از دین: اصلاح بیان
۴. طبیعتِ راه؛ تا وقتی شبیه طرف مقابل نشویم با ما سازگاری ندارند: تواضع بیشتر، زیباتر سخن گفتن
شعار سامری زمان حضرت موسی: لامساسَ، به من دست نزنید. حضرت رسول ص می فرمایند: شعار سامری امت من، لا قتالَ است= صلح طلبان ساکت از حق.

 جلسه یازدهم

یکی از ضرورت های جهاد تبیین ویژگی ای است که در ما انسان ها وجود دارد؛ چه فردی و چه اجتماعی. این ویژگی مربوط به جوامع بشری هم می شود. آن ویژگی صفت نسیان و فراموشی است. البته طبق فرمایش امام صادق ع، گاهی نسیان نعمت بسیار بزرگی است.
 از جمله فراموش‌کاری های انسان: فراموشی ایام الله، نعمت های خداوند که بر اثر آن خداوند بلای ناگهانی جاری می سازد، امتحانات اقوام گذشته، فراموشی غدیر و عید ولایت.
 فراموش‌کاری انسان، مزایایی دارد اما، بیشتر مذمت شده است.
 سوء استفاده از فراموش‌کاری انسان در عرصه سیاست. امام خمینی ره: هر ۱۰ سال دشمنان یک فتنه برای مسلمانان دارند.
 یکی از معجزات راهبردی امام خامنه ای خطاب به فرماندهان سپاه در خصوص صرف برخی از سرمایه ها برای توسعه حرم امام زادگان: به امام زادگان خودتان برسید؛ شهدا. از آن زمان یادواره و مجالس شهدا رونق گرفت.
 حرم‌های اهل بیت(ع)، مانع فراموش‌کاری‌های انسان است به همین دلیل باید وسیع باشند و به آنها بهای ویژه داد. حرم ها محل یاد خدا هستند. اهل بیت علیهم السلام برای ذکر جان دادند تا بستری برای فکر فراهم آید. عامل دیگر جلوگیری از فراموشی: خواندن زیارت نامه های مخصوص.
 خداوند متعال یکی از دلایل عذاب اقوام مختلف را در قرآن کریم، فراموشی ذکر می کند، به ویژه فراموش کردن نعمات الهی؛ این یکی از ویژگی های خیلی رایج است. امروز هم در جهان افکار عمومی را با این ویژگی نسیان اداره می کنند. حکومت ها بر ویژگی نسیان و فراموشی، حساب باز می کنند سود آن را هم می برند.
 چند روایت از امام موسی بن جعفر (ع):
o هر کس ۳ چیز را بر ۳ چیز مسلط کند، کمک کرده هوای نفس عقلش را منهدم کند: فکر کردن به آرزوهایی دنیوی، به جای سخنان حکمت آمیز حرف اضافی بزند، با شهواتِ نفس، نور عبرت و تجربه را خاموش می کند.
o کافی است که با عبور ایام انسان موعظه شود.
o تجربه ها انسان را ادب می کنند.
o عبرت بگیرید که هر چه در آینده بخواهد اتفاق بیفتد در گذشته اتفاق افتاده.

 جلسه دوازدهم

چند نکته:
 هدف اصلی عاشورای حسینی(ع): تبیین حقایق دین. به همین دلیل یاد اصل ماجرای عاشورا ضرورت دارد.
 امر به معروف و نهی از منکر، اتفاق و دلیل اصلی عاشورا نبوده است، بلکه دلیل اصلی خروج و حرکت امام حسین به سمت کوفه است.
 ماجرای اصلی عاشورا = حفظ عزت
 هیهات منا الذله= شعار محوری عاشورا و فاجعه کربلا، فلسفه شهادت امام حسین ع و یاران او، چون دیگر امکان امر به معروف و نهی از منکر برای ایشان نگذاشته بودند.
یاران امام حسین ع از او اطاعت نکردند، حمایتش کردند، نصرتش کردند. فرمودند: بروید، اما ماندند و جان دادند. عاشورا محل نمایش قیمت عزت امام و شیوه ولایتمداری بدون امر مولا توسط ولایت مدارانی است که به نصرت امام آمده اند. و برای این نصرت از امام با تمنا اجازه گرفتند و از هم سبقت می گرفتند.
 جنس عاشورا از جنس تبیین، از جنس تبلیغ است و همه مصائبی که برای اهل بیت در کربلا رقم خورد، چیزی جز تبیین برای ثبت کردن این حادثه در تاریخ نبود. شیوه‌ی شکل گیری این حادثه هم با همه‌ی هزینه هایی که برای آن پرداخت شد از جان اولیاء خدا، یک هدف اصلی داشت: بیان حقایق دین، موفق هم بود. بنابراین، اصل ماجرای عاشورا را باید ذکر کنیم. بعضی از اوقات می بینیم که جلسه ی عاشورایی برگزار می شود اما از اصل ماجرا یادی نمی شود.
 حماسه‌ی کربلا برای امر به معروف و نهی از منکر است. اتفاقاً هفته‌ی امر به معروف و نهی از منکر هم در دهه‌ی محرم اعلام شده است. بله امر به معروف و نهی از منکر، مهم ترین اوامر الهی هستند؛ اما ارتباط آن با عاشورا چیست؟
امام صادق ع: کار برای یک مرد مایه عزت است.
الگوبرداری از حادثه کربلا یعنی حفظ عزت در تمام زمینه های فردی، اجتماعی، بین المللی و نصرتِ با اذن برای حفظ عزت.

**********

موضوعات مرتبط: مذهبی
برچسب‌ها: جهاد تبیین , امام خامنه ای , استاد پناهیان , دین

پرواز بوفالوها...